• • LIZBONA
  PORTUGALIA
• • BARCELONA
  HISZPANIA
• • RZYM
  • MEDIOLAN
  • FLORENCJA
  • WENECJA
  • NEAPOL
  WŁOCHY
• • PARYŻ
  • PARYSKIE PARKI ROZRYWKI
  FRANCJA
• • LONDYN
  WIELKA BRYTANIA
• • ATENY
  GRECJA
• • DUBLIN
  IRLANDIA
• • OSLO
  NORWEGIA
• • SZTOKHOLM
  SZWECJA
• • AMSTERDAM
  HOLANDIA
• • BUDAPESZT
  WĘGRY

Madryt

Madryt (hiszp. Madrid) - stolica i największe miasto Hiszpanii, położony w środkowej części kraju u podnóża Sierra de Guadarrama (Wyżyna Kastylijska) nad rzeką Manzanares.

Obszar administracyjny 607 km2, liczba ludności 3,25 mln (2007), stolica regionu autonomicznego o tej samej nazwie (powierzchnia 7993 km2, ludność 6,3 mln).

Historia

Stolica Hiszpanii to jedno z najstarszych miast na naszym kontynencie. Jego początki sięgają już czasów panowania Starożytnego Imperium Rzymskiego. W tamtym okresie bowiem założono pierwszą osadę nad rzeką Manzanares (II wiek p.n.e.).

Pierwsza wzmianka o mieście, powstałym wokół mauretańskiego zamku Madżrid, pochodzi z X w. Zdobyty w 939 przez króla aragońskiego Ramira II, następnie odbity przez Maurów i w 1083 ostatecznie przejęty przez króla kastylijskiego Alfonsa VI. Prawa miejskie w 1118. Osada rozwijająca się przy fortecy przyczyniła się do powstania miasta. Jednak przez pierwsze pięć wieków miasto nie miało większego znaczenia. Okres wzrostu znaczenia miasta jako ośrodka handlowego rozpoczął się w XVI wieku.

W 1561 po dokonaniu rozbudowy Alkazaru, król Filip II przeniósł stolicę kraju z Toledo do Madrytu. Następnie rozpoczęto (1563) budowę Eskurialu, położonego niedaleko od Madrytu zespołu pałacowego. Miasto wkrótce stało się największym ośrodkiem handlowym i gospodarczym kraju. W XVII wieku rozbudowane i unowocześnione. W latach 1851-1864 otrzymało pierwsze połączenie kolejowe z Aranjuez. Na przełomie XIX i XX Madryt przebudowano rozbierając stare fortyfikacje miejskie, unowocześniono ciągi komunikacyjne. W latach 1873-1874 Madryt był stolicą pierwszej Republiki Hiszpańskiej.

W okresie wojny domowej (1936-1939) Madryt był jednym z głównych ośrodków sił republikańskich. Obie strony toczyły o niego ciężkie walki. Wobec zagrożenia rząd republikański z czasem przeniósł się do Walencji. 28 marca 1939 zajęty przez wojska generała F. Franco.

Po II wojnie światowej nastąpił szybki wzrost i rozbudowa miasta. Obecnie wiele firm przenosi swe siedziby właśnie do Madrytu, ze względu na jego centralne położenie i dynamiczny rozwój przemysłowy i gospodarczy.

Centrum Madrytu dzieli się na: Stary Madryt oraz Madryt Burboński. O miano serca miasta konkurują ze sobą znajdujące się w starej części miasta plac Puerta del Sol oraz plac Plaza Mayor, który z kolei słynie z procesów inkwizycyjnych przeprowadzanych na nim aż do końca zniesienia inkwizycji w 1834 r. Również w tej części miasta znajduje się Pałac Królewski, zamieszkiwany zarówno przez Habsburgów jak i przez Burbonów.

11 marca 2004 islamscy terroryści przeprowadzili zamach w wagonach należących do podmiejskich linii kolejowych. W eksplozjach bomb zginęło 190 osób (w tym czworo Polaków), a 2057 zostało rannych.

Geografia

Położenie geograficzne

Madryt leży w centralnej części Półwyspu Iberyjskiego. Współrzędne geograficzne miasta to: 40° 26 'N 3° 41' W, zaś jego średnia wysokość nad poziomem morza to 667 m. Jego położenie w centralnej części półwyspu sprawia iż miasto leży w strefie klimatu kontynentalnego suchego i surowego. Miasto leży kilka kilometrów od łańcucha górskiego Sierra de Guadarrama, pod względem hydrologicznym leży w basenie rzeki Tag.

Klimat

Region Madrytu posiada umiarkowany klimat kontynentalny, przejściowo śródziemnomorski. Zimy są tu chłodne, często występują temperatury poniżej 0 °C, także w porze zimowej każdego roku występują opady śniegu. Styczeń jest najzimniejszym miesiącem w Madrycie (2-10 °C). Lato charakteryzuje się występowaniem wysokich temperatur w granicach 30 °C, w lipcu często może osiągnąć dochodzić nawet do 40 °C. Ze względu na położenie miasta na dużych wysokościach, Madryt posiada dość wysokie amplitudy temperatur między nocą a dniem, noce są chłodniejsze, co prowadzi do obniżenia średniej w miesiącach letnich. Opady latem są dość rzadkie, większość opadów występuje jesienią i wiosną. Maksymalna roczna średnia temperatura wynosi 19,5 °C. Średnie roczne sumy opadów wynoszą tu 435 mm.

Hydrologia

Główną rzeką, która przepływa przez Madryt jest rzeka Manzanares. Manzanares u stóp wsi Manzanares el Real tworzy zalew Santillana, który jest jednym z najważniejszych źródeł wody pitnej dla Madrytu.

Demografia

Współcześnie Madryt liczy 3.273.729 mieszkańców. Ludność Madrytu ogólnie wzrosła od kiedy miasto stało się stolicą kraju w połowie XVI wieku i ustabilizowała się na poziomie około 3 milionów.

Obecnie stolica Hiszpanii, przyciąga wielu imigrantów z całego świata. 83,8% mieszkańców miasta to rodowici Hiszpanie. Najwięcej imigrantów pochodzi z krajów Ameryki Łacińskiej. Największe grupy imigrantów stanowią: Ekwadorczycy (104 184 tys.), Marokańczycy (99 242 tys.), Rumuni (54 875 tys.), Kolumbijczycy (35 971 tys.), Peruwiańczycy (34 083 tys.), Chińczycy (22 500 tys.), Mauretańczycy (12 144 tys.). Istnieją również inne społeczności rezydujący w znacznych ilościach m.in.: Gwinejczycy, Boliwijczycy, Bułgarzy, Polacy, Filipińczycy.

Turystyka

Madryt otoczony jest niewielką prowincją zwaną Comunidad de Madrid. Stolica Hiszpanii dzieli się na dwie dzielnice tj: Stary Madryt; Madryt Burboński. Madryt znany jest z bogatych muzeów zwłaszcza Prado - jednego z najważniejszych w świecie. Ponadto: Pałac Królewski (XVIII wiek), Pałac Sprawiedliwości (1758), Pałac Senatu, Pałac Kongresowy (1843), Puerta de Alcalá (1778), katedra Almudena (1993), kościół San Pedro el Real (XV wiek), katedra San Isidoro el Real (XVII wiek), klasztor Descalzas Reales (XVI wiek), park Casa de Campo o powierzchni 1447 ha z Fontanną Księcia (1725), mosty, m.in. Toledański (1720-1732), Segovia (1584).

Wiele nowoczesnych budowli wzniesiono po II wojnie światowej (Palacio de Communicaciones, Palacio Nuevos Ministerios, stadion Santiago Bernabéu, dworzec Chamartín, arterie komunikacyjne). Nowoczesne osiedla mieszkaniowe i przemysłowe na peryferiach (Getafe, Alcorcón, Alcalá de Henares).

Na północny zachód od Madrytu znajduje się mauzoleum ofiar wojny domowej - Monumento Nacional de Santa Cruz del Valle de los Caidos (Św. Krzyż w Dolinie Poległych).

Madryt ma ponad 40 parków i ogrodów. Na uwagę zasługują zwłaszcza: ogród botaniczny (założony w 1781 r.) i parki położone nad brzegami rzeki Manzanares na zachodzie i w okolicach Pradoa budowla sprowadzona w czasach budowy tamy asuańskiej i pieczołowicie odtworzona w pobliżu Rosales. Rozciąga się z niej widok na całe miasto.

Dla turystów odwiedzających miasto Urząd Miasta Madrytu przygotował cztery karty ułatwiające turystom dostęp do wydarzeń kulturalnych i zapewniające liczne zniżki: Madrid Card - umożliwiająca różnorodne zniżki w tym także na komunikację miejską; Madrid Phone - umożliwiająca tańsze rozmowy krajowe i międzynarodowe; Madrid Card Promociones - umożliwiająca darmowe przejazdy środkami miejskiej komunikacji czy wejścia do muzeów oraz Madrid Card Congresos - skierowana jest do uczestników kongresów.

Zabytki

Madryt leży 600 m n.p.m. i jest najwyżej położoną stolicą Europy. Sercem miasta jest Puerta del Sol (Brama Słońca) - owalny plac otoczony ze wszystkich stron kremowymi XVIII-wiecznymi domami. Jest to hiszpański "kilometr zero", oznaczony płytą chodnikową naprzeciwko wieży zegarowej - punkt, od którego mierzy się wszystkie odległości. Na środku placu znajduje się posąg brązowego niedźwiedzia, zjadającego owoce z drzewa poziomkowego (nawiązanie do herbu Madrytu), ulubione miejsce randek. W sylwestra o północy zbierają się tu mieszkańcy, by zgodnie z tradycją zjeść 12 winogron, jedno po każdym uderzeniu zegara. Na chodniku przed bramą znajduje się oznaczenie Kilometra Zero, od którego liczą się główne drogi Hiszpanii. U wylotu Calle del Carmen - jednej z promieniście odchodzących od placu ulic - stroi trójwymiarowy herb Madrytu.

Atrakcję stanowi również Plaza Mayor (Główny Plac), będąca pozostałością z XVII w., i choć przestała już być centrum miasta, przyciąga wielu mieszkańców. Mówi się o nim "teatr pod niebem Madrytu". Jest przestronna, wybrukowana i zamknięta dla ruchu kołowego. Plaza Mayor jest symbolem Madrytu. Dziewięć bram otwiera się na plac wzniesiony na kolumnadach. Można tu zobaczyć m.in. freski na Casa de la Panaderia, tutaj znajduje się pomnik Filipa III na koniu. W pobliżu Plaza Mayor znajduje się wiele ciekawych miejsc, takich jak: Torre de los Lujanes, Casa de Cisneros, Casa de la Villa, Pałac Abrantes, Mercado de San Miguel, Arco de Cuchilleros, Basilica de San Miguel, zakon Jeronimos del Corpus Christi, Plaza de la Villa.

Istotnym elementem Madrytu jest Palacio Real (Pałac Królewski) - po tym jak w Wigilię Bożego Narodzenia 1734 r. spłonął doszczętnie alkazar Habsburgów, Filip rozpoczął budowę gmachu bardziej odpowiadającego potrzebom dynastii Burbonów. Pałac wznosi się na pozostałościach starożytnego zamku obronnego Alcazar, pochodzącego z epoki Habsburgów. Pałac został zaprojektowany przez włoskich mistrzów: Sacchettiego i Sabatiniego. Wnętrza zajmują: Farmacia Real, pełna szklanych pojemników z egzotycznymi meddynanda Katolickiego, piękny Salon Tronowy, Salon Kolumnowy oraz wytworne apartamenty. Na zewnątrz mieszczą się wyjątkowe Ogrody Sabatiniego i Campo del Moro oraz plac rodzina królewska woli skromniejsze lokum za miastem a więc budowla pełni tylko funkcje reprezentacyjne. Znajdują się trony sporządzone specjalnie dla współcześnie panującego króla Juana Carlosa i królowej Zofii. Przed bramą stoi honorowa straż, a uroczyste zmiany warty odbywają się pomiędzy godziną 12 a 13 w pierwszą środę miesiąca. Na przeciw Pałacu Królewskiego znajduje się Teatr Królewski wskrzeszony w 1997 roku jako teatr liryczny. W okolicach znajdują się inne ciekawe obiekty takie jak: klasztor Descalzas Reales, Plaza de Oriente, Senat, kościół San Ginem, Puerta del Sol.

Kościół San Isidro - został zaprojektowany przez Pedro Sancheza na wzór Il Gesu de Roma w Rzymie, pochodzi on za czasów króla Filipa IV. W okolicy kościoła San Isidro zwiedzić można inny ciekawy kościół San Pedro el Viejo o el Real. Warto także zobaczyć Capilla del Obispo, Muzeum San Isidro, Puerta del Toledo oraz słynny most Toledo.

La Almudena - to katedra madrycka, ukończona w roku 1992 r., na pięćsetlecie odkrycia Ameryki, zaś jej budowę rozpoczęto pod koniec XIX wieku. W nocy, dzięki wspaniałemu oświetleniu, jej białe ściany mienią się feerią barw.

Plaza de Espana (Plac hiszpański) - zamknięty z dwóch stron wysoki wieżowcami jeden z głównych placów Madrytu. Pośrodku placu hiszpańskiego znajduje się wysoki biały cokół - pomnik Cervantesa, przed nim na postumencie wzniesiono wielkie posągi Don Quijote'a i Sancho Panzy wraz z ich wiernymi wierzchowcami, po bokach zaś dwie rzeźby z piaskowca przedstawiają ukochaną rycerza - Dulcyneę.

Gran Vía - jest jedną z najbardziej reprezentacyjnych arterii Madrytu. Ciągną się wzdłuż niej wysokie budynki o ciekawej architekturze - niektóre zwieńczone wieżami. Całości dopełniają sklepy, restauracje, kina, hotele.

Plaza de Cibeles - nazwa tego placu pochodzi od uchodzącej za wizytówkę miasta Fuente de Cibeles, fontanny z posągiem frygijskiej bogini płodności Kybele. Znajduje się tu również Palacio de Comunicaciones, czyli gmach poczty głównej, z zachowanym bizantyjskim stylem oraz neobarokowy Palacio de Linares, mieszczący instytucje związane z Muzeum Thyssen-Bornemisza.

Calle de Serrano - to ciąg ulic najelegantszych sklepów w Madrycie; zamyka dzielnicę Salamanca.

Puerta de Alcalá - niegdyś wschodnia brama miasta - dziś wznosi się na ruchliwej Plaza de Independencia. Potężną budowlę z granitu stworzył architekt Karola III, Sabatini; wieńczą ją rzeźby z białego marmuru, otaczają zaś ukwiecone trawniki. Jest jednym z największych symboli Madrytu. Składa się ona z pięciu przejść, trzy z nich z pełnym łukiem a dwa z płaskim łukiem. W najwyższej, centralnej części jest płyta kamienna upamiętniająca rok budowy oraz króla Karola III, uwieńczona tarczą z herbem przedstawiającym broń trzymaną przez Sławę i geniusza. Dawniej każde przejście było okratowanie, które zamykano co dzień o zmierzchu.

Templo de Debod - (Świątynia Debod) to egipska świątynia boga Amona, podarowana Hiszpanom za pomoc przy budowie tamy asuańskiej; mieści się na terenie Parque del Oeste, na skarpie nad rzeką Manzanares. Posiada różne sale, wśród których najważniejsza jest Kaplica zdobiona reliefami, która zachowana jest w oryginalnym stanie i jest to najstarsza część świątyni, gdzie zobaczyć można sceny rytuałów.

El Rastro - najsłynniejszy madrycki targ, czynny tylko w niedzielę, zajmuje tereny przy ulicy Ribera de Curtidores, co w języku polskich oznacza Nadbrzeże Garbarzy. Rozciągają się tutaj także na wąskie przecznice, które na swój sposób symbolizują rodzaj towarów, np. meble.

Plaza de Toros de las Ventas - to madrycka arena do walki byków. Zbudowana w latach 1929-1931; jej czerwony mur zdobią łuki i ceramiczne płytki, przed nią zaś ustawiono dwa pomniki sławnych matadorów. Prócz walk odbywają się tu również koncerty rockowe, a także zawody z cyklu Red Bull X Fighters. Mieści ona niemal 25000 widzów i jest to największa arena w całej Hiszpanii oraz jedna z najważniejszych na świecie. Wybudowana została w stylu neomudejar z odkrytej cegły. Sezon rozpoczyna się tutaj w marcu a kończy w październiku, zaś walki mają miejsce w niedziele i święta. Przy czym szczególne są uroczystości Świętego Izydora, patrona Madrytu, które trwają od połowy maja do połowy czerwca, kiedy to korridy odbywają się co dzień. Od roku 1951 pod zarządem areny znajduje się Museo Taurino.

Plaza de Oriente - znajduje się on na wschód od Pałacu Królewskiego w Madrycie. Plaza de Oriente oddzielona jest od pałacu ulicą Bailén, choć obecnie, po przeprojektowaniu plac, łącznie z fasadą wschodnią pałacu, stanowi pewną całość.

Biblioteka Narodowa (Biblioteca Nacional) - założona została w 1712 pod nazwą Biblioteka Królewska. Biblioteka Narodowa powstała w celu szerzenia wiedzy wśród podwładnych i zebrania bibliotek prywatnych. Budowa Gmachu Biblioteki Narodowej, rozpoczęła się w stylu doryckim, zaś na górnym piętrze w stylu jońskim. Obecnie jest to jedna z najbogatszych bibliotek pod względem zbiorów bibliograficznych, w zbiorach ok. 6 milionów książek. Zbiory biblioteki podzielone są na zbiory nowe (od roku 1831), księgi dawne (do roku 1830), rękopisy i dokumenty, czasopisma i gazety, ryciny, rysunki i fotografie, mapy i plany, partytury i nagrania dźwiękowe.

Palacio de Cristal - (Pałac Kryształowy) - składa się ze szklanych murów podtrzymywanych jońskimi kolumnami z żelaza. Na zewnątrz wyróżnia się fasada w stylu greckim skierowana w stronę jeziora. Jest to jeden z najbardziej wyróżniających się budynków w ogrodach Parque del Retiro, od lat są w nim wystawiane czasowe ekspozycje współczesnej sztuki.

Metrópolis - to budynek o eleganckiej architekturze i wyjątkowych proporcjach, przy czym wyróżnia się z całości budynku, kopuła z czarnego łupka, ze złotymi wplatanymi zdobieniami, która ukoronowana jest wspaniałą Wiktorią ze skrzydłami. Na drugim piętrze wybudowana została rotunda z podwójnymi kolumnami korynckimi. Te potężne kolumny podtrzymują trzecie piętro udekorowane statuami reprezentującymi handel, rolnictwo, górnictwo i przemysł.

Casón del Buen Retiro (Pałac Dobrego Wypoczynku) - zbudowany w XVII wieku do użytku i dla odpoczynku króla Filipa IV. Od tamtego czasu był on kilkakrotnie remontowany, wciąż jednak zachowuje elementy dawnego budynku, takie jak sufit malowany w XVII wieku przez Lucasa Jordána. Obiekt został przekazany Muzeum Prado i mieści on zbiór malarstwa z XIX wieku.

La Casa de Postas (Królewski Gmach Pocztowy) - nowy gmach pocztowy zbudowany w okresie pomiędzy 1795 i 1800 rokiem o klasycznych cechach, oparty został nie planie nieregularnego pięciokąta zorganizowanego wokół centralnego patia i miał tylko dwa piętra. Ten neoklasyczny budynek mieści dziś oddziały Samorządu Regionu Madrytu.

Muralla de Madrid - są to pozostałości arabskiego muru obronnego z IX i X wieku, oraz innego chrześcijańskiego z XII i twierdza warowna, meczet i dom emira.

Palacio del Congreso - jest to budowla o klasycznych cechach, stworzona na planie prostokąta, na którym rozmieszczone zostały jego sale. Zewnętrzną część wyróżnia fasada główna z korynckim portykiem z sześcioma kolumnami.

Palacio del Senado - pałac ten zbudowany został przez Francisca de More z zamiarem pomieszczenia w nim Salonu Kortezów, na miejscu dawnej szkoły Colegio de la Encarnación. Od pierwszych lat XIX wieku i najbardziej znaczących politycznie budynków w mieście. Posiada on bibliotekę neogotycką z roku 1883.

Puente de Segovia - jest to najstarszy istniejący obecnie w Madrycie most. Jego budowa przypisywana jest architektowi Juanowi de Herrera, który wykonał go w okresie od 1582 do 1584 roku. Składa się on z dziewięciu pełnych łuków z bramą na czele, która wybudowana została w celu nadania wielkości wjazdowi na dwór.

Sociedad General de Autores - budynek, uznany jest za najlepszy przykład madryckiego modernizmu. Wybudowany jako dom-pałac bankiera Longorii, obecnie jest siedzibą Sociedad Generalde Autores (Ogólnego Stowarzyszenia Autorów), posiada fasadę zdobioną motywami roślinnymi o wijących się kształtach.

El Faro de La Moncloa - to niespełna stumetrowa wieża z okrągłym, krytym tarasem widokowym na skraju miasteczka uniwersyteckiego. Widać z niej cały Madryt i góry Guadarrama. W pobliżu mieszczą się budynki rządowe.

Madryt to miasto żyjące głównie nocą. Lokale otwarte są aż do świtu. Największe skupisko barów jest w centrum miasta. Najbardziej uczęszczany jest rejon ulic Huertas i Plaza de Santa Ana oraz okolice Alonso Martinez oraz Plaza de Santa Barbara. Dzielnica Moncloa i Arguelles skupiają głównie studentów i młodszą klientelę. Madryckie bary proponują różnorodną ofertę muzyczną. Dużą atrakcją jest wizyta w klubach zapraszających śpiewających kompozytorów tzw. cantautores.

Muzea

• Muzeum przy Paseo del Prado - działa już od 1918 r. w swej kolekcji posiada niezwykłe kolekcje królewskie. Budynek muzeum został zaprojektowany przez Juana de Villanueva, wybudowany w 1785 r. Znajdują się tu największe dzieła takich twórców jak: Francisco Goya, Diego Velázquez - najwybitniejszego malarza złotego wieku Hiszpanii, autora znakomitych portretów rodziny królewskiej, Bartolomé Esteban Murillo, czy XIX wieku.

• Real Academia de Bellas Artes - jest tu zbiór malarstwa, rzeźby hiszpańskiej i zagranicznej z okresu Pablowi Picasso.

• Museo Arqueológico Nacional - znaleziska z terenów Hiszpanii, a także Egiptu, Grecji i terenów cywilizacji Etrusków (paleolit - wiek XVIII). Dzieła kultury Iberów, między innymi znana Dama z Elche. łami naskalnymi z paleolitu.

• Museo Nacional de Artes Decorativas - jest to muzeum Sztuki Zdobniczej, przedstawiające życie codzienne Hiszpanii od czasów fenickich do XX wieku - bądź to w formie zrekonstrna kuchnia z XVIII wieku, wyłożona od sufitu do podłogi ceramiką wymalowaną w scenki rodzajowe oraz zegar wskazujący czas nocny, który nie wybijał godzin.

• Museo Thyssen-Bornemisza - kolekcja zbiorów w tym muzeum obejmuje siedem wieków działalności artystycznej, począwszy od prymitywnej sztuki włoskiej aż do pop-artu.

• Museo del Ejército - jednym z głównych eksponatów Muzeum Wojska jest miecz La Tizona, należący do legendarnego - ale i historycznego zarazem - wojownika Cyda znajduje się tu również Sala de Ninos, mieszcząca kolekcję 20 tysięcy ołowianych żołnierzyków.

• Museo Nacional Ferrocarril (pol. Muzeum Kolejnictwa) - znajduje się tutaj m.in.: jeden z pierwszych ekspresowych elektrowozów, czy drewniana salonka z pełnym wyposażeniem.

• Museo Naval - muzeum morskie, w którym zgromadzone są zbiory związane z hiszpańskimi wyprawami morskimi i historią marynarki hiszpańskiej.

Parki

• Parque del Buen Retiro - jest to 120 hektarów drzew, krzewów i trawników w samym centrum miasta - na miejscu piętnastowiecznych dóbr zakonników z pobliskiego kościoła hieronimitów. Mieści się tu półkolista kolumnada z pomnikiem Alfonsa XII, stojąca nad prostokątnym stawem. Po drugiej stronie parku zbudowano dwa pawilony, ceglany Palacio de Velázquez i szklany Palacio de Cristal - nad sadzawką zamieszkaną przez wodne ptaki.

• Campo del Moro - (Pole Maura) - w początkach XII wieku obozowały tu wojska arabskie. W roku 1890 ów łagodnie opadający od Palacio Real ku rzece teren zamieniono w park w stylu angielskim; stał się wtedy place

• Casa de Campo - nie jest to park, lecz duży o powierzchni 1740 ha teren rekreacyjny, porośnięty drzewami i spłowiałą od słońca trawą. Na terenie znajduje się Parque de Atracciones de Madrid, czyli wesołe miasteczko, ogród zoologiczny, liczne fontanny, kilkudziesięciometrowy gejzer. Ciekawym miejscem transportu jest tutaj kolejka linowa.

Architektura i rzeźba

Niektóre ulice Madrytu są prawdziwymi muzeami rzeźby w plenerze. Działa tutaj Escultura al aire libre de la Castellana - Publiczne Muzeum Sztuki, które w swych zbiorach posiada abstrakcyjne prace, przestrzeń Salón del Prado zdobią monumenty z klasycznych źródeł ikonograficznych, takich jak: Fontanna Alcachofa, las Cuatro Fuentes, Fontanna Neptuna, Fontanna Apolla i pomnik bogini Kybele. Na Plaza de Oriente znajduje się szereg królów Hiszpanii od Wizygotów i różnych średniowiecznych królestw chrześcijańskich. Szczególnie ważnym elementem architektonicznym miasta są majestatyczne pałace i imponujące rezydencje, są one pozostałością po panowaniu w kraju dwóch potężnych rodów Habsburgów i Burbonów. W Madrycie istnieje także wiele wąskich uliczek, które otoczone są malowniczymi dzielnicami. Na uwagę zasługuje przede wszystkim Salamanca - dzielnica w północnej części miasta. Uznawana za jedną z najpiękniejszych i najbardziej eleganckich części stolicy Hiszpanii, zaś przez niektórych za najładniejszą na świecie.

Miasto doskonale łączy ze sobą architekturę historyczną pochodzącą sprzed wieków wraz z elementami nowoczesnej architektury, której przykładem jest Puerta de Europa - są to dwie, bliźniacze wieże 115 metrowej wysokości, które są nachylone ku sobie pod kątem 15 stopni. Paseo de Castellana to z kolei zbiorowisko różnych pomników o różnorodnej kompozycji architektonicznej znajduje się tu m.in.: pomnik Kolumba, Emilio Castelara - rzeźbiarza i projektanta ulic i budynków w Madrycie, Pomnik Konstytucji z 1978 r. wzniesiony z płaskiej kostki z marmuru, czy też pomnik José Calvo Sotelo. Po całym mieście rozproszone są, rzeźby takich jak: lwy z Cortes, rzeźby Miguela de Cervantesa na placu hiszpańskim. Klatka schodowa biblioteki Narodowej obfituje w szereg uważany za jeden z najważniejszych miejsc Europy odnośnie muzeów sztuki. Najbardziej znanym jest Triángulo del Arte, położone wzdłuż placu Paseo del Prado, obejmujący trzy muzea. Najbardziej znanym z nich jest Muzeum Prado, znajdują się tu dzieła jednych z najwybitniejszych malarzy m.in.: Diego Velázqueza - Las Meninas (Panny dworskie) czy Francisco Goya. Jest to druga pod względem wartości kolekcja prywatna sztuki na świecie.

Opery

• hiszp. Orquesta Nacional de Espana - jest to najważniejsza w mieście orkiestra grająca muzykę poważna, ma swoja siedzibę w Auditorio Nacional de Música.

• Hiszpańska Orkiestra Symfoniczna Radia i Telewizji (hiszp. Orquesta Sinfónica de Radio Televisión Espanola)

• Teatr Teatro Real)

• Teatro de la Zarzuela - poświęcony głównie zarzueli oraz operetce

• Pozostałe zespoły i orkiestry rezydujące w Madrycie to: Orquesta Sinfonica de Madrid, Orquesta Sinfonica de la Comunidad de Madrid, Orquesta de Camara Reina Sofia.

Wieżowce

Praktycznie początkowo Madryt nie posiadał wieżowców. Pierwszy wieżowiec powstał w XX wieku za sprawą budowy Gran Via. Dopiero w 1953, w mieście stanął pierwszy wieżowiec. W 1970 r. rozpoczęła się budowa kompleksu finansowej dzielnica w centrum Madrytu AZCA, w której wybudowane wysokie drapacze chmur, takie jak: Torre Picasso i wieża telekomunikacyjna República Argentina, powszechnie nie uznawana za wieżowiec. W 2006 r. na Paseo de la Castellana rozpoczęła się budowa kompleksu biznesowego pod nazwą Cuatro Torres Business Area, gdzie w 2008 zostały oddane do użytku cztery najwyższe wieżowce w Hiszpanii. przekraczające wysokość 250 m.

Kuchnia

Współczesna kuchnia łączy tradycyjne potrawy z wytrawnymi narodowymi daniami. Typową madrycką potrawą są callos flaawane jest również besugo al horno, bacalao, chuletones oraz kastylijska zupa z czosnkiem.

Dużą kulinarną atrakcją Madrytu są wyroby cukiernicze. Ich wyrób związany jest z obchodzonymi świętami w ciągu roku. Turrón i marcepany to słodkości podawane w czasie świąt spożywa się w czasie Wielkiego Tygodnia Wielkanocnego. Narodowe Święto San Isidro obfituje w barquillos i rosquillos. Zimą mamy okazję do spróbowania bunuelos de viento. Natomiast o każdej porze roku śniadania obfitują w słodkie churros oraz porras.

Rozrywka

Spośród licznych fiest odbywających się w Madrycie przez cały rok największe znaczenie mają obchody święta patrona miasta: Fiesta de San Isidro. Trwają one przez cały tydzień w drugiej połowie maja. Całe miasto tętni wówczas zabawą, odbywa sie mnóstwo koncertów, a co wieczór w Jardines Vistillas gra orkiestra. Zabawa tradycyjnie rozpoczyna się od madryckiego tańca chotis. Fiesta rozpoczyna w Madrycie sezon korridy. Z klubów muzycznych znajdujących się w mieście, szczególną popularnością cieszą się te, w których można posłuchać muzyki flamenco i obejrzeć pokaz tańca. Najbardziej znanym jest Café de Chinita. Wraz z imigrantami z dawnych kolonii hiszpańskich przybyła do Hiszpanii i do Madrytu moda na muzykę latynoamerykańską.

Lokalne święta

• 15 maja - święto św. Izydora patrona Madrytu

• 16 lipca - święto Matki Boskiej z Góry Karmel (Nuestra Senora del Carmen), patronki okręgów Puente de Vallecas i Chamberí

• 7 sierpnia - święto Kajetana z Thieny

• 10 św. Wawrzyńca z Rzymu

• 15 sierpnia - święto Virgen de la Paloma patronki Madrytu oraz dzielnic Centrum i Centro y Arganzuela

• 12 października - święto Virgen del Pilar patronki dzielnicy Salamnca

• 9 listopada - jedno z najważniejszych świąt Madrytu, święto Virgen de la Almudena patronki Madrytu

Uniwersytety publicznych i prywatnych uczelni wyższych. Niektóre z nich są jednymi z najstarszych na świecie. W mieście działa kilka wyższych uczelni o randze uniwersytetów, najważniejsze z nich to:

• Universidad Nacional de Educación a Distancia - Uniwersytet Otwarty

• Universidad Pontificia Comillas - Uniwersytet Katolicki

• Universidad de Alcalá

• Universidad Complutense de Madrid

• - Politechnika

Wyższe uczelnie skupione są w położonym na peryferiach Madrytu, zbudowanym w latach 20. XX wieku miasteczku uniwersyteckim Ciudad Universitaria. Na północy miasta z kolei swoją siedzibę ma Autonomiczny Uniwersytet Madrycki. Na hiszpańskich uniwersytetach można się uczyć rano (od godz. 8 rano do 14) lub po południu(od 4 do 21). Studenci zwykle mają prawo wyboru godziny, na którą chcą przychodzić.

Sport

Madryt jest siedzibą piłkarskiego królewskiego klubu Real Madryt, który swe rozgrywki prowadzi na Estadio Santiago Bernabéu. Jego kibice są określani mianem vikingos (wikingowie) lub zwyczajnie merengues (bezy). Jego rodzinnym rywalem jest Atletico Madryt, który również pochodzi z Madrytu, jego kibice są nazywane los sufridores (cierpiący). Wraz z Barceloną, Glasgow i Lizboną, Madryt jest jednym z czterech miast w Europie, który posiada dwa 5-gwiazdkowe stadiony UEFA: Real Madryt - Santiago Bernabéu i Atletico Madryt - Vicente Calderon. Niektórzy z najlepszych hiszpańskich piłkarzy, związani z Madrytem często nazywani są Madrilenos, w tym: Emilio Butragueno, Raúl, Iker Casillas, Fernando Torres.

Miasto posiada także dwa zespoły prowadzące rozgrywki w koszykówce w lidze ACB oraz tor wyścigowy Permanente Circuito del Jarama, na którym odbywa się Grand Prix Hiszpanii Formuły 1. Narciarstwo jest to możliwe w pobliżu gór Sierra de Guadarrama, gdzie znajdują się narciarskie stoki takie jak: Valdesqui i Navacerrada.

Transport

Położenie miasta w samym środku Hiszpanii sprawia, że siłą rzeczy jest największym i głównym węzłem komunikacyjnym tego państwa. Komunikacja odbywa się za pomocą różnych środków, takich jak: metro, pociągi podmiejskie, autobusy miejskie, tramwaje, kolejka linowa - Teleférico, taksówki, także miasto jest siedzibą międzynarodowego portu lotniczego Barajas.

Metro

Metro w Madrycie jest trzecią w Europie oraz jedną z największych tego typu budowli na świecie. Madryt posiada dwanaście linii metra, oraz krótką linię wahadłową. Metro w Madrycie jest jednym z najbardziej rozbudowanych i najszybciej rozwijających się sieci metra na świecie, ma wiele dogodnych stacji przesiadkowych i połączeń z dworcami autobusowymi, kolejowymi oraz z lotniskiem Barajas. W 2007 r. system metra w Madrycie został rozbudowany, zaś w 2008 r. metro w Madrycie wzbogaciło się o kolejną stację Rivas Futura.

Transport kolejowy

Madryt posiada kilkanaście dworców kolejowych, największe z nich to:

• Madryt Atocha - obsługuje połączenia z południem i wschodem kraju oraz z Portugalią i Francją.

• Madryt Chamartín - ruch pociągów w kierunku północnym i północno-zachodnim

• Madryt Príncipe Pío

• Madryt Nuevos Ministerios

Połączenia kolejowe realizują różnorodni przewoźnicy kolejowi w Hiszpanii m.in.: RENFE, AVE, FEVE, FGV, Ferrocarril. Madryt posiada także system kolei podmiejskiej.

Autobusy

W Madrycie jest ponad 200 linii autobusowych miejskich (zwykłych), obsługiwanych przez tysiące autobusów, kursujących z kilkuminutową częstotliwością po wydzielonych "BUS-pasach"; zapewniają one połączenia ze wszystkimi dzielnicami i przedmieściami miasta, ich liczba z roku na rok rośnie ze względu na zwiększanie się populacji miejskiej oraz budowę nowych osiedli mieszkaniowych. Prócz autobusów miejskich, w mieście funkcjonują także autobusy nocne, uniwersyteckie, turystyczne (zazwyczaj piętrowe) i specjalne. Autobusy obsługują całą madrycką aglomerację.

Tramwaje

Tramwaje w Madrycie to stosunkowo młody system komunikacyjny w mieście. Obecnie funkcjonują trzy linie tramwajowe - jedna w północnym Madrycie i dwie w zachodniej części. W planach jest także budowa dwóch kolejnych linii tramwajowych. Wszystkie tramwaje są niskopodłogowe, tabor do obsługi linii dostarczyła firma Alstom. Tramwaje nazywają się Metro Ligero - lekkie metro, co może być związane z tym, że linia ma pewne fragmenty podziemne.

Teleférico

Jest to kolejka linowa kursująca nad miastem, począwszy od Paseo Pintor Rosales do Casa de Campo.

Transport lotniczy

Port lotniczy Madryt- Barajas położony jest w północno-wschodniej części miasta, 12 kilometrów od centrum. Jest to główne lotnisko w Hiszpanii, jedno z największych w Europie i na świecie. Lotnisko posiada połączenie z centrum miasta za pomocą 8 linii metra jak i wielu autobusów. Miasto posiada również drugie mniejsze lotnisko Madryt-Cuatro Vientos, najstarsze lotnisko w kraju, założone w 1911 r., położone ok. 8 km od centrum miasta, od 1970 r. świadczące usługi cywilno-wojskowe.

Na podstawie: artykuł Madryt (http://pl.wikipedia.org/wiki/Madryt)
licencja: GNU Free Documentation Licence, autorzy: Wikipedyści